جراحی فک یکی از تخصص‌های جراحی است که به منظور اصلاح ناهنجاری‌ها و مشکلات ساختاری فک و صورت انجام می‌شود. این نوع جراحی به بهبود عملکردهایی مانند جویدن، صحبت کردن و تنفس کمک می‌کند و همچنین تأثیر قابل توجهی بر ظاهر فرد خواهد گذاشت. مشکلاتی مانند جلو بودن یا عقب بودن فک، نامتقارنی صورت و ناهماهنگی فک‌ها می‌توانند علاوه بر تأثیرات عملکردی، به اعتمادبه‌نفس فرد نیز آسیب بزنند. عمل فک، علاوه بر اصلاح این مشکلات، می‌تواند با همکاری متخصصین ارتودنسی به بهبود هماهنگی بین دندان‌ها نیز منجر شود. انجام این جراحی توسط جراحان با تجربه و با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، می‌تواند نتایج مطلوبی برای بیمار فراهم کند و کیفیت زندگی او را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
عمل جراحی فک چیست؟
عمل فک ، یک جراحی تخصصی است که برای اصلاح مشکلات ساختاری و ناهنجاری‌های فک و صورت انجام می‌شود. این نوع جراحی زمانی مورد نیاز است که فک‌ها به درستی با هم هماهنگ نباشند، که می‌تواند منجر به مشکلاتی در جویدن، گفتار، تنفس، و حتی ظاهر فرد شود. جراحی فک معمولاً با هدف بهبود عملکرد فک‌ها و دندان‌ها و همچنین بهبود ظاهر و تقارن صورت انجام می‌شود. برخی از شرایطی که ممکن است نیاز به عمل فک داشته باشند عبارتند از:
- ناهماهنگی فک‌ها (جلو یا عقب بودن بیش از حد فک بالا یا پایین)
- مشکلات جویدن و گاز زدن غذا
- اختلالات گفتاری به دلیل ناهنجاری‌های فک
- مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب
- نامتقارنی صورت به دلیل عدم تناسب فک‌ها
عمل جراحی فک ( ارتوگناتیک )به چه منظوری انجام می‌شود؟
عمل فک به منظور اصلاح ناهنجاری‌های ساختاری و عملکردی فک و صورت انجام می‌شود. اهداف اصلی این جراحی عبارتند از:
- بهبود عملکرد جویدن و گاز زدن: ناهنجاری‌های فک ممکن است باعث عدم هم‌ترازی دندان‌ها و مشکلاتی در جویدن و گاز زدن غذا شوند. با جراحی فک، این مشکلات اصلاح شده و توانایی بیمار در خوردن غذا بهبود می‌یابد.
- رفع اختلالات گفتاری: ناهماهنگی فک‌ها می‌تواند منجر به اختلالات گفتاری شود. با تنظیم و هماهنگی بهتر فک‌ها، مشکلات تلفظ و صحبت کردن بیمار برطرف می‌شود.
- رفع مشکلات تنفسی: برخی افراد به دلیل ناهنجاری‌های فکی دچار مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب می‌شوند. عمل فک می‌تواند به باز کردن مجاری هوایی و بهبود تنفس کمک کند.
- بهبود زیبایی و تقارن صورت: بسیاری از ناهنجاری‌های فک باعث عدم تقارن در چهره می‌شوند. جراحی فک می‌تواند تقارن صورت را بازگردانده و ظاهر کلی بیمار را بهبود بخشد، که این موضوع تأثیر زیادی بر اعتماد به نفس فرد دارد.
- اصلاح ناهماهنگی فک‌ها: در برخی موارد، فک بالا یا پایین بیش از حد جلو یا عقب است. این ناهماهنگی‌ها نه تنها بر زیبایی تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند باعث مشکلات دندانی، مانند ساییدگی غیرطبیعی دندان‌ها، نیز شوند.
بهترین سن عمل جراحی فک چیست؟
بهترین سن برای عمل جراحی ارتوگناتیک معمولاً بعد از اتمام رشد کامل فک‌ها است. به طور کلی، رشد فک در دختران در حدود 16 تا 18 سالگی و در پسران در حدود 18 تا 21 سالگی کامل می‌شود. انجام جراحی فک قبل از این سن ممکن است به دلیل ادامه رشد استخوان‌ها باعث بروز مشکلات و نیاز به جراحی مجدد شود.
- اتمام رشد فکی: مهم‌ترین عامل، پایان رشد استخوان‌های فک است. اگر جراحی قبل از اتمام رشد انجام شود، ممکن است نتایج تغییر کنند.
- مشکلات عملکردی و زیبایی: اگر مشکلاتی مثل ناهنجاری فکی باعث درد، مشکلات جویدن یا گفتاری شود، ممکن است جراحی زودتر انجام شود، البته با نظر پزشک.
- درمان ارتودنسی: عمل فک اغلب نیاز به همکاری با متخصص ارتودنسی دارد و ممکن است دندان‌ها قبل یا بعد از جراحی با ارتودنسی تنظیم شوند.
- در نتیجه، بهترین زمان برای جراحی فک بعد از اتمام رشد کامل و بسته به شرایط بیمار و توصیه‌های متخصص جراح فک و ارتودنسی تعیین می‌شود.
خطرات عمل فک ( جراحی ارتوگناتیک )
عمل جراحی فک مانند هر عمل جراحی دیگری با برخی خطرات و عوارض احتمالی همراه است. با اینکه این جراحی معمولاً ایمن و با نتایج موفقیت‌آمیز انجام می‌شود، آگاهی از خطرات احتمالی به بیمار کمک می‌کند تا تصمیم بهتری بگیرد و آماده‌تر باشد. برخی از خطرات و عوارض احتمالی عمل جراحی فک عبارتند از:
- عفونت
پس از جراحی، امکان بروز عفونت در ناحیه جراحی وجود دارد. پزشکان معمولاً برای پیشگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند و مراقبت‌های بهداشتی دقیق را توصیه می‌کنند. - خونریزی
در حین جراحی یا پس از آن ممکن است خونریزی رخ دهد. پزشکان معمولاً خونریزی را کنترل می‌کنند، اما در موارد نادر ممکن است به جراحی مجدد نیاز باشد. - تورم و کبودی
تورم و کبودی در ناحیه صورت و فک بعد از جراحی شایع است و معمولاً به مرور زمان کاهش می‌یابد، اما ممکن است تا چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد. - آسیب به اعصاب
یکی از خطرات مهم جراحی فک آسیب به اعصاب صورت است که می‌تواند باعث بی‌حسی یا کاهش حس در نواحی لب‌ها، چانه و گونه‌ها شود. این بی‌حسی معمولاً موقتی است، اما در برخی موارد نادر می‌تواند دائمی باشد. - مشکلات در جویدن و صحبت کردن
پس از جراحی، بیمار ممکن است موقتاً با مشکلاتی در جویدن، صحبت کردن یا حرکت فک مواجه شود. این مشکلات معمولاً با فیزیوتراپی و تمرین‌های مخصوص بهبود می‌یابد. - نتایج نامطلوب یا نیاز به جراحی مجدد
گاهی نتایج جراحی به دلایل مختلف، از جمله تغییرات ناخواسته در استخوان‌ها یا مشکلات جوش خوردن، ممکن است به اندازه مطلوب نباشد و نیاز به جراحی اصلاحی باشد. - عوارض بیهوشی
همانند هر عمل جراحی دیگر، خطرات ناشی از بیهوشی عمومی نیز وجود دارد، هرچند این خطرات کم و قابل مدیریت هستند. - ناتوانی موقت در باز و بسته کردن کامل دهان
بعد از جراحی، ممکن است بیمار به دلیل تورم یا درد نتواند به طور کامل دهان خود را باز کند. این مشکل معمولاً موقت است و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. - بهبودی طولانی مدت
فرآیند بهبود پس از جراحی فک ممکن است زمان‌بر باشد و تا چند ماه طول بکشد تا بیمار به حالت عادی برگردد. - نامرتبی دندان‌ها یا مشکلات ارتودنسی پس از جراحی
در مواردی ممکن است بعد از جراحی نیاز به ارتودنسی مجدد یا تنظیم دندان‌ها باشد تا بهترین نتایج حاصل شود.
با وجود این خطرات، جراحی فک معمولاً با موفقیت انجام می‌شود و می‌تواند به بهبود قابل‌توجه در عملکرد و ظاهر فرد منجر شود. انتخاب جراح ماهر و باتجربه و رعایت دقیق توصیه‌های پس از عمل، می‌تواند به کاهش خطرات و عوارض کمک کند.
